توجه به فضای مجازی ضرورتی جهانی

۱۳۹۶/۱۲/۱۳

چندی پیش عضو هیأت عامل سازمان فناوری اطلاعات ایران با حکم محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، به‌عنوان مجری «سند حمایت و برنامه اقدام توسعه خدمات فضای مجازی کودک و نوجوان» منصوب شد تا در راستای سند تبیین الزامات حاکم بر شبکه ملی اطلاعات، و با هدف پشتیبانی و گسترش فضای مجازی سالم برای کودکان اقدام‌های اجرایی لازم را انجام دهد. روزنامه ایران درباره این سند و اهداف آن با خسرو سلجوقی مجری این طرح به گفت‌و‌گو نشست.

توجه به فضای مجازی ضرورتی جهانی
خسرو سلجوقی عضو هیأت عامل سازمان فناوری اطلاعات در پاسخ به این سؤال «ایران» که چقدر ضرورت تدوین «سند حمایتی و برنامه اقدام توسعه خدمات فضای مجازی کودک و نوجوان» احساس می‌شد که وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دستور تدوین و پیگیری اجرایی این سند را صادر کرده و شما را به‌عنوان مجری آن انتخاب کردند، گفت: این ضرورت جهانی است و در تمامی کشورها با هر فرهنگ و نوع سیاستی احساس شده است. در همین راستا سازمان آموزشی و تربیتی یونسکو نیز برای رفع این نگرانی در این موضوع (آموزش سواد رسانه‌ای و اطلاعاتی) ۱۲ جلد کتاب دارای فهرست ولی فاقد محتوا تدوین کرده است تا هر کشوری متناسب با فرهنگ، دین، مذهب و... خود به تولید محتوای درون کتاب‌ها مبادرت کند.
سلجوقی افزود: در کشور ما نیز الزام‌های قانونی همچون اسناد بالادستی مصوب شورای عالی فضای مجازی، سند تحول بنیادین آموزش‌ و پرورش و ابلاغ منویات رهبری در راستای تحقق حقوق کودکان پیش‌بینی‌شده است. از سوی دیگر در مواد 32 و 33 «منشور حقوق شهروندی» که بر حق دسترسی کودکان به اطلاعات مناسب سن خود و ضرورت حفاظت از کودکان در مقابل محتوای غیراخلاقی، خشونت‌آمیز و دسترسی آزادانه به فضای مجازی همراه با احترام به تنوع فرهنگی، زبانی، سنت‌ها و باورهای مذهبی و مراعات موازین اخلاقی نیز تأکید شده است. مهمتر اینکه خانواده‌ها دغدغه حضور فرزندانشان در فضای مجازی را دارند، از این‌رو این اقدام ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است.
سلجوقی در خصوص چشم‌انداز این سند نیز گفت: ایجاد فضای مجازی مناسب کودکان با هویت ایرانی- اسلامی، دارای سهم مناسب در اقتصاد و افزایش تولید محتوای فارسی مناسب کودک مبتنی بر توسعه بخش خصوصی و در تعامل سازنده بین‌المللی از چشم اندازهای این سند است

 

اهداف و شاخص‌های سند هنوز در دست تدوین است و بزودی اعلام خواهد شد و قرار است با این سند به فضای سالم و با محتوای متنوع و فراوان و مناسب با هر کاربر کودک و نوجوان برسیم و آنها را در اختیار کودکان و نوجوانان قرار دهیم


وی به محورهای این سند نیز اشاره کرد و افزود: این سند دارای سه محور آموزش، فرهنگ‌سازی و ترویج فضای مجازی حوزه کودک، فراهم‌سازی زیرساخت‌های دسترسی (اعم از سخت‌افزاری و نرم‌افزاری)، محتوایی و اعتبارسنجی و اعتماد و توسعه بازار و مقاوم‌سازی کسب‌وکار است.
عضو هیأت عامل سازمان فناوری اطلاعات در پاسخ به این سؤال که به نظر می‌رسد هنوز برخی نهادها مانند آموزش و پرورش از اینکه کودکان و نوجوانان از فضای مجازی استفاده کنند، مقاومت می‌کنند و ورود آنان را به فضای مجازی صلاح نمی‌دانند نیز گفت: در حال حاضر فضای مجازی برای ورود کودکان مهیا است و بیشتر عناصر این زیست‌بوم نسبتاً ورود کودکان و نوجوانان به فضای مجازی را پذیرفته‌اند. در همین راستا وزارت آموزش‌وپرورش خود از فعالان این زیست‌بوم است و کتاب سواد رسانه‌ای در پایه چهارم دبیرستان (پایه دهم) را تألیف کرده و تدریس می‌شود. ولی باید گفت هنوز یکپارچگی در وزارت آموزش و پرورش وجود ندارد. به‌عنوان مثال معاونت متوسطه و حراست وزارت آموزش و پرورش برای عرضه یک نرم‌افزار به یک نوپای نوآور را مجوز می‌دهد ولی حراست شهرستان‌ها دوباره از همان نوآور مجوز جداگانه درخواست می‌کنند. بنابراین اگر این نوع ناهماهنگی‌ها رفع شود، شاهد رشد و شکوفایی سریع‌تری خواهیم بود. البته امیدواریم با درایت وزیر آموزش‌وپرورش و مسئولان هر چه سریعتر این یکپارچگی در تمام بدنه آموزش‌وپرورش فراهم شود.
تهیه محتوا با هر سلیقه و سنی
خسرو سلجوقی مجری سند حمایت و برنامه اقدام توسعه خدمات فضای مجازی کودک و نوجوان در پاسخ به سؤال دیگر «ایران» مبنی بر اینکه با اجرایی شدن این سند چگونه فضایی را در حوزه فضای مجازی کودک و نوجوان شاهد خواهیم بود، گفت: این فضا همه نوع محتوا مانند سرگرمی، تفریحی و آموزشی را در بر خواهد داشت و هر کاربری متناسب با سلیقه خود می‌تواند محتوای مورد نیازش را پیدا کند. به عبارتی می‌توان فضای مجازی ایجاد شده را به یک شهربازی که با اصول استاندارد ساخته شده تشبیه کرد که وسایل بازی مناسب و سلیقه هر سنی با رعایت ضوابط دارد و در اختیار کودکان قرار می‌گیرد. در این فضای ایجاد شده امکان دسترسی به محتوای فراوان و نامحدود ولی سالم و متناسب با نیاز هر فرد و با کمترین هزینه و زمان و برخط (آنلاین) وجود خواهد داشت. از سوی دیگر عناصر زیست‌بوم که شامل کودکان، خانواده‌ها، تولیدکنندگان محتوا، دستگاه‌های حاکمیتی و نظارتی هستند در حوزه فضای مجازی کودک و نوجوان فعالیت خواهند کرد تا این سند به مرحله تکامل رسیده و اجرایی شود.
عضو هیأت عامل سازمان فناوری اطلاعات در پاسخ به این سؤال که آیا در این زیست بوم‌ها «انتخاب آزاد مسیر» دیده شده است تا کودک و نوجوان مطابق سلیقه خود، محتوا را انتخاب کند، گفت: فضای مجازی در دوران سوم آموزشی به سویی می‌رود که هر فردی برای خود آموزش سفارشی خواهد داشت و درنتیجه انتخاب در ذات این روش نهفته است و نمی‌توان وارد دوره سوم آموزش شد درحالی که قدرت انتخاب و سفارشی‌سازی را از کاربر گرفت.
خانواده‌ها بازیگران اصلی زیست بوم‌ها
خسرو سلجوقی عضو هیأت عامل سازمان فناوری اطلاعات درباره اینکه در این سند حمایت و برنامه اقدام توسعه خدمات فضای مجازی کودک و نوجوان چقدر به خانواده‌ها بها داده شده است تا کودکان بتوانند به محتوای خوب و سالم دست پیدا کنند نیز گفت: یکی از تولیدکنندگان و بازیگران اصلی این زیست‌بوم خانواده‌ها هستند و بدون آنها برنامه‌ها اجرایی نمی‌شود. برنامه‌های مندرج در سند به نفع همه ذینفعان آن از جمله خانواده‌ها است بنابراین خانواده‌ها براحتی می‌توانند کودکان خود را به محیطی برای دسترسی به محتوای خوب و سالم هدایت کنند از این‌رو ما به‌دنبال معرفی زیست بوم‌ها به خانواده‌ها هستیم، چرا که اگر نتوانیم به این موضوع خوب بپردازیم در اجرایی شدن برنامه کمی باید تردید کرد.خانواده‌ها باید خود مشرف به زیست‌بوم‌های کودکان و نوجوانان باشند، در این زیست‌بوم زندگی ‌کنند. به عبارتی این زیست‌بوم جدای از خانواده و کودک نیست، چرا که فارغ از این عناصر نمی‌توان معجزه کرد.
سلجوقی درباره اینکه آیا فضای کسب‌وکار در حوزه فضای مجازی کودک و نوجوان بخصوص از سوی بخش خصوصی در کشور مهیا است، گفت: فضای کسب و کار در حوزه کودک و نوجوان در هر دو بخش عرضه و تقاضا مهیا است فقط باید گسترش یابد. برای تحریک هر دو بخش عرضه و تقاضا برنامه‌هایی در دست تهیه است که بزودی اعلام خواهد شد. بخش خصوصی نیز در قسمت توسعه بازار و مقاوم‌سازی کسب‌وکار فعال خواهد بود و حضور فعال آنان در اجرای این سند از جمله برنامه‌ها است که جزئیات آن به‌مرور اعلام خواهد شد

این فضا همه نوع محتوا مانند سرگرمی، تفریحی و آموزشی را در بر خواهد داشت و هر کاربری متناسب با سلیقه خود می تواند محتوای مورد نیازش را پیدا کند. به عبارتی می توان فضای مجازی ایجاد شده را به یک شهربازی که با اصول استاندارد ساخته شده تشبیه کرد که وسایل بازی مناسب و سلیقه هر سنی با رعایت ضوابط دارد و در اختیار کودکان قرار می گیرد.


در نهایت این سؤال پیش می‌آید که با تدوین و اجرای این سند قرار است به کجا برسیم و اهداف و شاخص‌های آن کدام‌ هستند؟ خسرو سلجوقی با بیان اینکه اهداف و شاخص‌های سند هنوز در دست تدوین است و بزودی اعلام خواهد شد، گفت: قرار است با این سند به‌فضای سالم و با محتوای متنوع و فراوان و مناسب با هر کاربر کودک و نوجوان برسیم و آنها را در اختیار کودکان و نوجوانان قرار دهیم.